หากเดินเรือเลียบชายฝั่งต่อเนื่องมาทางชายฝั่งอาระกันทางตะวันออกเฉียงใต้ บริเวณนี้คือแคว้นอาระกันที่มีชื่อมาจากเทือกเขาอาระกันโยมาซึ่งกั้นดินแดนพม่าส่วนในจากบริเวณนี้หรือต่อมาเมื่อพม่ายึดครองได้ทั้งหมดจึงเป็นรัฐยะไข่โบราณ แคว้นอาระกันคืออาณาบริเวณที่เติบโตขึ้นมาจากชาวอนุทวีปและมีความสัมพันธ์กับทางแคว้นเบงกอลตะวันตกและตะวันออก โดยพุทธศาสนาที่เป็นแบบแผนเข้าสู่ดินแดนอาระกันก่อนที่อื่นๆ ในพม่า (ราวพุทธศตวรรษที่ ๘-๙) แต่ก็ยังไม่มีรายงานพบหลักฐานร่องรอยในช่วงต้นพุทธกาลเช่นเดียวกับทางวารี-บาเตตชวาห์ 

จากนั้นเดินทางเลียบจนถึงปลายแหลมของอ่าวเมาะตะมะ ตัดข้ามอ่าวบริเวณนี้เพื่อจะหาทางตัดข้ามแผ่นดินหรือคาบสมุทรเดินทางมุ่งขึ้นไปทางตะวันออกเฉียงเหนือเพื่อมุ่งสู่ท่าเรือของดินแดนตะวันออกในบริเวณชายฝั่งทางจีนตอนใต้หรือรอบอ่าวตังเกี๋ยต่อไป ซึ่งการค้นพบ ‘บริเวณคอคอดกระ’ คือการเดินทางสำรวจจนพบเส้นทางการเดินทางผ่านบริเวณที่แคบที่สุดของคาบสมุทรและสะดวกมากกว่าเส้นทางอื่นๆ โดยลัดเลาะไปตามลำน้ำสายต่างๆ ของปลายเทือกเขาตะนาวศรีต่อกับเทือกเขาภูเก็ต

เส้นทางคลองภายในและพบโบราณวัตถุริมคลองและชิ้นส่วนแท่นหินที่มีสัญลักษณ์ลวดลาย

เช่น นันทิยาวัตตะ หรือตรีรัตนะ

และการค้นพบเส้นทางเหล่านี้ นำไปสู่การตั้งสถานีการค้าหรือความเป็นชุมชนเมืองท่าขนถ่ายสินค้าและรวมถึงการผลิตที่เกิดขึ้นในระยะเริ่มต้น อาจกล่าวได้ว่าเป็นรูปแบบ ‘เอมโพเรีย’ แบบกรีก-โรมันหรือสถานีการค้าและเมืองท่าขนาดใหญ่ในระยะแรกเริ่ม [Early Emporia / Early Entrepôt] ในพื้นที่ระหว่างแหล่งอารยธรรมตะวันตก-ตะวันออก โดยมีการเดินทางข้ามคาบสมุทรในบริเวณนี้ต่อเนื่องยาวนานไม่ต่ำกว่า ๕๐๐-๖๐๐ ปีทีเดียว

เมื่อตัดข้ามอ่าวเมาะตะมะของเมียนมา เส้นทางมุ่งลงตะวันตกเฉียงใต้ไปสู่แนวชายฝั่งอันดามันของคาบสมุทรไทย โดยผ่านกลุ่มหมู่เกาะมะริดของเมียนมาที่มีเกาะน้อยใหญ่จำนวนมากไล่ระเรื่อยลงมาจนถึงปลายแหลมที่เกาะสองและเรื่อยลงมาจนถึงหมู่เกาะสุรินทร์และหมู่เกาะสิมิลันในเขตประเทศไทย ตรงบริเวณเหนือเกาะสองไม่ไกลนักมีอ่าวที่เรียกเป็นภาษามลายูว่า Talok Babai หรืออ่าวพ่อหรืออ่าวใหญ่ ซึ่งเป็นชายฝั่งที่เดินทางเข้าสู่ ‘เมืองมะลิวัลย์’ ได้ เหนืออ่าวใหญ่ขึ้นไปทางเหนือราว ๑๐ กิโลเมตรเป็นหาดทรายปนหาดชายเลน และมีเส้นทางเข้าสู่ ‘คลองอินู’ หรือ ‘สุไหงอินู’ [Sugei I-Nu] ที่เป็นภาษามลายูเช่นกัน มีความหมายว่าคลองหนุ่มหรือคลองเล็ก เพื่อเดินทาง เข้าสู่ ‘คลองเขมา’ คำเก่าในอาณาบริเวณนี้ยังใช้ชื่อภาษามลายูเป็นชื่อเก่าปนกับคำไทย และมีชื่อภาษาพม่าในชื่อสถานที่ต่างๆ ที่ปรากฏขึ้นใหม่

เส้นทางคลองภายในและพบโบราณวัตถุริมคลองและชิ้นส่วนแท่นหินที่มีสัญลักษณ์ลวดลาย

เช่น นันทิยาวัตตะ หรือตรีรัตนะ