แล้วลำน้ำนี้ใช้ในการติดต่อกับคมนาคมจากลำน้ำหนึ่งไปอีกลำน้ำหนึ่ง พอมาถึงตรงนี้เป็นที่ๆ ขนาดใหญ่ แต่ก่อนเป็นลุ่มน้ำมาก ทำนาทำไร่ไม่ได้แต่มาทำทีหลัง แล้วเส้นทางนี้จากอู่ทองนี้ไปพบกับลำน้ำท่าจีน สมัยก่อนนี้ลำน้ำท่าจีนเป็นเวิ้งน้ำใหญ่เรือโบราณจะเข้าไปมาที่หน้าเมืองอู่ทอง แล้วเมืองอู่ทองตั้งอยู่บนที่ชายเกาะที่สูง รอบๆ เมืองอู่ทองเลยขึ้นไปเป็นที่ตั้งถิ่นฐานทั้งสิ้น

ผังบริเวณที่เป็นคอกช้างดินที่เราไป นี้คือโบราณวัตถุที่เราไปพบเป็นเงินตราที่เป็นสัญลักษณ์ของอินเดียที่เป็นรูปศรีวัตสะ เป็นรูปหอยสังข์ซึ่งมีมาก ลักษณะการใช้เงินนี้ในยุคทวารวดีนี้คล้ายๆ กับของอินเดียที่เรียกว่าพวก ‘กษาปณะ’ คือเขาจะบิเงินออกเป็นส่วน คือเขาจะตัดเงินออกมา เพราะเงินเป็นวัตถุที่มีค่า แล้วน้ำหนักเท่าไหร่ก็จะว่ากัน นี่เป็นความก้าวหน้า แต่ว่าที่นี่พบพวกเงินที่เป็นหอยสังข์เยอะ
 

ต่างหูทำจากเหล็กและตะกั่ว
ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง

การพบโบราณวัตถุที่สำคัญก็คือ ของในราชวงศ์ถัง มีการติดต่อกับราชวงศ์ถัง นี้เป็นพวกลูกปัด และดวงตราที่ใช้เป็นแบบนี้ เป็นเงินตราที่พบในบริเวณนี้ จากนี้ไปมีการค้าที่เจริญแล้ว พวกเครื่องปั้นดินเผานี้เป็นรุ่นทวารวดี เป็นอิทธิพลของอินเดียที่เป็นพวยกาขึ้นมา ที่รู้ว่าเป็นฮินดูที่ชัดเจน คือศาสนสถานที่พบเขาจะประดิษฐานรูปเคารพ ‘ศิวลึงค์’ นี้คือเครื่องหมายของพระศิวะ ตรงนี้เป็นฐานโยนี ตรงนี้เป็นศิวลึงค์ ศิวลึงค์นี้มีสามภาคด้วยกัน แต่ว่าอันนี้เป็นรุ่นแรกๆ เพราะจะมีรูปพระศิวะอยู่ตรงนี้ โบราณวัตถุแบบนี้เป็นของยุคแรกๆ

นี่คือโบราณวัตถุที่พบที่เมืองอู่ทอง ของเหล่านี้เป็นแท่งศิวลึงค์ทั้งสิ้นในยุคต่างๆ ลักษณะยังเป็นของที่ใกล้กับธรรมชาติ ศิวลึงค์ที่แท้จริงนี่ที่เห็นเป็นตรีมูรตินี้จะมาพบแบบนี้ ที่จริงแล้วเป็นลักษณะแรกๆ ชิ้นนี้เป็นรุทรภาคคือจะรูปกลม ถัดไปรุ่นหลังนี้ทำเป็นแปดเหลี่ยมเขาเรียกวิษณุภาค ถัดไปต่ำสุดคือพรหมภาค ทั้งสามอันเป็นพระเจ้าองค์เดียวกัน เขาเรียกตรีมูรติ 

ระยะแรกจะให้ความสำคัญคล้ายคลึงกับธรรมชาติ ให้ความสำคัญกับเรื่องรูปกลมก่อน รูปกลมนี้หมายถึงพระศิวะ พระศิวะเป็นเทพเจ้าแห่งการทำลาย พระพรหมเป็นผู้สร้าง พระนารายณ์เป็นผู้รักษา ค่อนข้างจะสมบูรณ์ที่เป็นมูรติที่สมบูรณ์และจะพบในครั้งหลังมาก ทั้งหมดนี้เป็นเครื่องหมายทางจักรวาลด้วย

นี่คือของแรกๆ ซึ่งพบที่อู่ทองที่สำคัญ เหมือนกับพบที่ออกแอว* และที่อื่น เป็นมุขลึงค์ คำว่ามุขลึงค์หมายความว่า ตั้งอยู่บนฐานโยนีและยังมีรูปพระศิวะตั้งอยู่ข้างหน้าเรียกมุขลึงค์ ของที่เรียกว่ามุขลึงค์นี้จะพบในระยะแรกๆ ที่เป็นฮินดู อันนี้เป็นโบราณวัตถุที่พบในเขตอู่ทอง ให้สังเกตว่าเป็นดินเผาที่เก่ามาก ให้เห็นลักษณะอิทธิพลอินเดียที่เข้ามา พวกนี้จะนุ่งผ้าโจงกระเบนมีชายสั้นและมีชายผ้าลงมา แต่งตัวมีตุ้มหู แต่ทรวดทรงเป็นของอินเดีย เอวคอด หน้าอกใหญ่นี่เป็นเรื่องของอินเดีย

ตุ๊กตาที่พบในเขตนี้ และพวกเงินตรา จะมีอีกชนิดหนึ่ง นี่คือตุ้มหู ในตัวตุ้มหูนี้เป็นเงินตราชนิดหนึ่ง จะเห็นว่าหนักมากคือเป็นโลหะใช้ทำตุ้มหูด้วย ทำไมตุ้มหูถึงใหญ่และหนักเพราะอะไรทราบไหม เพราะคนโบราณต้องการเจาะหูเพื่อให้ยาน เจาะเสร็จก็ถ่วงให้ยาน แล้วน้ำหนักก็เอามาใช้เป็นเงินตราได้ เพราะพวกนี้เอาไปเป็นพิมพ์หล่อเป็นพวกดีบุกตะกั่ว แล้วอันนี้เป็นหินกึ่งธรรมชาติเอามาเป็นเครื่องลูกปัด แวดินเผา ซึ่งใช้ในการปั่นฝ้าย ทำให้รู้ว่าในสมัยนี้มีผ้าใช้แล้วมีการทอเป็นกึ่งอุตสาหกรรมแล้ว....’