แนวคิดพื้นฐาน

แนวคิดทางมานุษยวิทยาสังคมเห็นว่าความเป็นมนุษย์หรือ มนุษยชาติ [Mankind] นั้นเป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่งที่เรียกว่า สัตว์สังคม ซึ่งต้องอยู่รวมกันเป็น กลุ่ม [Group] จึงจะ มีชีวิตรอดได้ [Survival]

สัตว์สังคมมีหลายอย่างหลายประเภท แต่สัตว์สังคมที่เรียกว่า ‘มนุษย์’ หรือ ‘คน’ นั้นมีวิวัฒนาการทางชีววิทยามานานหลายขั้นตอนก่อนที่จะเป็นมนุษย์หรือคนขึ้นมาให้อยู่เหนือสัตว์โลกอื่นๆ ซึ่งนอกจากรูปร่างที่แตกต่างแล้วยังเป็นสัตว์ที่มีความสามารถในการเรียนรู้ที่ทำให้เกิดความคิดและสติปัญญา สามารถสื่อสารกันได้ด้วยระบบสัญลักษณ์

การอยู่รวมกันเป็นกลุ่มที่เรียกว่า สังคม [Society] เป็น กลุ่ม [Group] ที่มีโครงสร้างของความสัมพันธ์ระหว่างกัน หาใช่การรวมกลุ่มกันชั่วคราวแบบที่เรียกว่า ม็อบ [Mob] ไม่ ในการอยู่รอดร่วมกันทางสังคมของมนุษย์นั้น ต้องมี วัฒนธรรม [Culture] คือสิ่งที่มนุษย์ที่อยู่รวมกันเป็นสังคมคิดและสร้างขึ้นเพื่อการมีชีวิตรอดร่วมกัน

เพราะฉะนั้น ทั้ง สังคม [Society] และ วัฒนธรรม [Culture] คือสิ่งที่แยกกันไม่ออก ประดุจเหรียญที่มีสองด้าน คำว่า วัฒนธรรม ในแนวคิดทางมานุษยวิทยาจึงไม่อยู่ลอยๆ หากต้องมีสังคมเป็นกรอบหรือ บริบท [Social context] ที่หมายถึงการแลเห็นการอยู่รวมกันเป็นกลุ่มในมิติของ เวลา [Time] และ พื้นที่ [Space]

สัตว์สังคมอื่นๆ ก็มีการสร้างวัฒนธรรมเพื่อการอยู่รอดเหมือนกัน แต่วัฒนธรรมของสัตว์มนุษย์นั้น สร้างขึ้นด้วยความสามารถในการเรียนรู้และมีความคิดสติปัญญา ต่างจากสัตว์โลกอื่นๆ ที่สร้างวัฒนธรรมด้วยสัญชาติญาณ [Instinct] จึงทำให้วัฒนธรรมของมนุษย์เป็นวัฒนธรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอเมื่อสังคมเปลี่ยนแปลง เปลี่ยนรุ่นไป  ในขณะที่วัฒนธรรมของสัตว์สังคมอื่น หยุดนิ่ง [Static]

เพราะฉะนั้นการศึกษาสัตว์สังคมเช่นมนุษย์หรือคนนั้น จึงอยู่ที่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นตามเวลา [Through time] และการเปลี่ยนแปลงก่อนเวลา [Over time] ในทำนองเดียวกันกับการศึกษาทางประวัติศาสตร์ที่ข้าพเจ้าเรียกว่า ประวัติศาสตร์สังคม [Social history] อันเป็นการศึกษาที่แลเห็นมิติทางสังคมกับมิติทางวัฒนธรรมไปด้วยกัน