ชื่อหนังสือ : บ้านเมืองเบื้องบูรพา

รายละเอียด :

หนังสือบ้านเมืองเบื้องบูรพา ภูมิวัฒนธรรม โบราณคดี และประวัติศาสตร์สังคม บนฐานทรัพยากรธรรมชาติชายฝั่งทะเลตะวันออก โดย วลัยลักษณ์ ทรงศิริ กล่าวได้ว่า ภูมิภาคนี้เกิดขึ้นมาจากการค้าแลกเปลี่ยนทรัพยากรในระยะทางไกลและหัวเมืองต่างๆ ที่ส่วนใหญ่คือเมืองท่าทั้งภายในและปากน้ำริมชายฝั่งมีพ่อค้าและผู้คนเชื้อสายจีนเข้ามาเป็นกำลังหลัก โดยมีทั้งชาวชองที่พูดภาษาในกลุ่มตระกูลออสโตรเอเชียติกเป็นพื้นและชาวสยามที่พูดภาษาไทยในท้องถิ่น ซึ่งต่อมาวัฒนธรรมทั้งขนบธรรมเนียม ประเพณี และภาษาพูดผสมปนเปจนกลายเป็นผู้คนในภูมิภาคตะวันออกที่มีความโดดเด่นทางวัฒนธรรมแตกต่างไปจากภูมิภาคอื่นชัดเจน

ปัจจุบัน ‘บ้านเมืองเบื้องบูรพา’ กำลังเกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมวัฒนธรรมและสภาพแวดล้อมอย่างรวดเร็ว โดยมีโครงการขนาดใหญ่ของรัฐบาลที่ดำเนินการมาเป็นเวลานานพอสมควรทั้งการสร้างท่าเรือเพื่อการพานิชย์ นิคมอุตสาหกรรม และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง โครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (อีอีซี) โดยพื้นที่ซึ่งเคยเป็นสถานที่ท่องเที่ยวตามธรรมชาติและมีความสงบกลับเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมไปอย่างรวดเร็ว ผู้คนเคลื่อนย้ายเข้าและออกพื้นที่อย่างมากมาย รวมทั้งสภาพนิเวศน์ทางธรรมชาติในเขตป่าเขาต้นน้ำก็กลายเป็นเขตโรงงานอุตสาหกรรมและที่อยู่อาศัยและการปลูกพืชพันธุ์ต่างๆ เพื่อการพาณิชย์ สิ่งเหล่านี้สวนทางกับการศึกษาทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่ควรมีการศึกษาโดยละเอียดถี่ถ้วนกว่าที่ผ่านมา 

สารบัญประกอบด้วย

๑. โครงสร้างทางกายภาพภูมิวัฒนธรรมบ้านเมืองชายฝั่งทะเลตะวันออก : ป่าเขา ลำน้ำ เกาะและชายฝั่งทะเล

 - ภูมิวัฒนธรรมของการตั้งถิ่นฐาน

 - อัตลักษณ์ทางภูมิวัฒนธรรมของชื่อบ้านนามเมืองรุ่นเก่าในภูมิภาคตะวันออก

 - โดยสรุปรูปแบบการตั้งถิ่นฐานทางภาคตะวันออก

๒. เมื่อแรกตั้งถิ่นฐาน

 - เมื่อแรกตั้งถิ่นฐาน

 - กลุ่มชุมชนที่ยังไม่พบเครื่องมือโลหะ

 - กลุ่มชุมชนในยุคเหล็ก

 - ชุมชนในป่าเขาที่สูงสัมพันธ์กับกลุ่มคนดั้งเดิม

๓. บ้านเมืองยุคทวารวดี-ศรีวิชัย, วัฒนธรรมเขมรสมัยก่อนเมืองพระนคร และลพบุรี-สุโขทัย

 - เมืองพระรถ

 - เมืองพระยาเร่

 - เมืองศรีพโล

 - เมืองเพนียด

๔. สู่เมืองด่านและเมืองท่าในสมัยกรุงศรีอยุธยา

 - พื้นฐานและสถานการณ์ทั่วไป

 - หัวเมืองชายฝั่งตะวันออกในสมัยกรุงศรีอยุธยา

 - เมืองระยองเก่าที่บ้านค่าย 

๕. บ้านเมืองหลังสิ้นกรุงศรีอยุธยา

 - การปรับบทบาทหัวเมืองตะวันออกให้มีความสำคัญมากขึ้นในรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

 - ความสำคัญของชาวจีนโพ้นทะเลและการค้าชายฝั่งตะวันออกหลังราชวงศ์หมิง

 - การสิ้นสุดอิทธิพลของจามปา/เขมรและสถานการณ์ของบ้านเมืองในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง

 - คนจีนท้องถิ่นและรูปแบบความเชื่อในภาคตะวันออก

๖. ดินแดนแห่งทรัพยากรของป่า

 - ผลผลิตจากทรัพยากรของป่าตะวันออกในอดีตและสินค้าส่วยสมัยกรุงศรีอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์

 - ตำนานอากรรักษาเกาะ และการอนุรักษ์เต่าตนุและกระในท้องทะเลตะวันออก

 - สัมปทานการทำไม้

 - สินค้าเกิดจากในเมืองจันทรบุรี (ครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)

 - ผลผลิตจากผู้คนหลากชาติพันธุ์

 - ร่องรอยของเกษตรอุตสาหกรรมยุคเริ่มแรก

 - สู่การเปลี่ยนแปลงภูมิวัฒนธรรม

บรรณานุกรม

ข้อมูลหนังสือ

หนังสือ"บ้านเมืองเบื้องบูรพา" ภูมิวัฒนธรรม โบราณคดีและประวัติศาสตร์สังคม บนฐานทรัพยากรธรรมชาติชายฝั่งทะเลตะวันออก ผู้แต่ง : วลัยลักษณ์ ทรงศิริ

ISBN ๙๗๘-๖๑๖-๗๘๑๑๔-๐-๖ จัดพิมพ์โดยมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ พิมพ์ครั้งที่ ๓ : ธันวาคม ๒๕๖๖, หนังสือขนาด (๑๖ x ๒๓ ซม.),ปกอ่อน ,จำนวน ๘๐๒ หน้า